Tiền hết, tình tan, đời tàn, tâm trạng nát?

Và cơn u uất đột ngột ập đến, như một nụ hôn của Tử thần thực tử, nó ngay lập tức hút cạn niềm vui và sinh lực của bạn. Nó khiến bạn nhìn thấy thế giới một màu u tối, bạn nhận thấy những lời nói của người khác đầy tính công kích, bạn cảm thấy không tin vào bản thân, không tin vào những điều mà chỉ ngày hôm trước còn làm cho bạn phấn khích. Bạn chỉ muốn trốn mãi vào góc tối trong phòng mình để tự dằn vặt bản thân, không muốn ai tìm thấy, không muốn tiếp xúc ánh mắt với bất kỳ ai, nhất là những người thân. 

Bạn nằm bẹp trên giường nhưng không thể ngủ được, trong bụng bạn cồn cào như có một chiếc máy xay thịt nhưng bạn không nuốt được. Đồng hồ đã chỉ 2 giờ rưỡi sáng, và chuyện này đã kéo dài vài ngày. Trong mơ màng, đầu bạn diễn đi diễn lại những nguyên nhân đẩy bạn đến tâm trạng này. Đó có thể là một hành động đáng xấu hổ của bản thân, đó cũng có thể là một thất bại trước đám đông, hoặc chuyện ai đó rời bỏ bạn, nhưng phần lớn những cơn u uất này xuất phát từ những thất vọng về người thân, hoặc là thái độ thất vọng của người thân dành cho bạn, là một câu nói, một thái độ đổ lỗi, một lời trách cứ mà bạn hoàn toàn không thấy mình xứng đáng phải nhận. Có đôi khi, nó thậm chí còn không có một tác nhân cụ thể. Cứ thế chúng đến, ném bạn vào một xoáy nước đi xuống độc hại.

Những người quanh bạn khuyên những câu đại loại thế này:

– Lạc quan lên, chỉ cần cậu lạc quan mọi chuyện sẽ ổn.

– Con mất ngủ vì sinh hoạt không điều độ, không biết điều chỉnh bản thân thôi.

– Ra ngoài đi, kết nối với người khác đi đỡ ngay.

– Chỉ là nghĩ ngợi nhiều quá mà thôi.

– Đừng đổ lỗi cho trầm cảm, mày chưa cố gắng đủ thôi.

– Chỉ là tạm thời thôi, ai chả có lúc này lúc kia.

Họ thả xuống những lời khuyên đầy chính nghĩa, nhưng đợi đã…

Bạn biết tất cả những điều này chứ! Bạn cũng đâu muốn như thế này?! 

Vấn đề không phải bạn không muốn bước ra vũng bùn, mà là bạn không thể bước ra. Cơ thể, tâm trí, tinh thần, cảm xúc của bạn đều không còn chút sức sống nào để đứng lên. Việc nói chuyện với họ đã là những nỗ lực cùng cực của bạn.  

Và họ vẫn nhất mực tin rằng bạn bị thế này, là do chưa cố gắng đủ.

Khi lòng tan nát, trăm lời vô nghĩa. – Lê Cát Trọng Lý

Những ngày sau đó, khi đã đỡ hơn. Bạn thử đọc đủ các sách và tài liệu về cách trị chứng trầm cảm, nhưng không ăn thua. Bạn thử lết đi tham gia vài khóa học tư duy tích cực, múa bụng trị liệu, hay thiền để chữa lành, nhưng cũng chỉ được vài tuần sau những ngày giác ngộ về chân lý của khóa học. Mọi chuyện lại đâu vào đấy. 

Những cơn u uất lại quay lại, không muốn rời bỏ bạn.

Và bạn biết nếu tình trạng này kéo dài thêm vài ngày vài tuần, khá là chắc bạn sẽ bị trầm cảm, cũng bởi vì bạn đã đọc quá nhiều về trầm cảm.

Và không ai nói cho bạn biết mình cần bước ra, bước từng bước yếu ớt như thế nào.

Sơ cứu tâm trạng, 7 phút rưỡi mỗi ngày giúp bạn có thêm 1 tiếng cuộc đời.

Bạn không phải là người duy nhất có trải nghiệm tồi tệ này. 75% người trưởng thành từng trải nghiệm chuyện này ít nhất một lần trong đời, có người nhanh chóng vượt qua, có người ở lại và hủy hoại bản thân. Chúng ta đều biết cần phải làm gì đó khi những cơn tiêu cực kéo đến, và phải làm trước khi nó trở thành bệnh trầm cảm. Nhưng hầu như không ai nói cho chúng ta phải làm những bước nào. 

Và có một người không chấp nhận chuyện ấy.

Jane McGonigal, một nhà thiết kế game nổi tiếng, vốn là một phụ nữ đầy lạc quan và hy vọng vào tương lai. Cô gặp một tai nạn khủng khiếp, phải nằm liệt giường với xương sống tổn thương, và cuộc đời cô nhanh chóng chuyển sang màu u tối. Jane McGonigal thử tự tử nhưng không thành và cảm thấy mỗi ngày của mình đều trôi dần xuống đáy khi vẫn phải gắn chặt với chiếc giường bệnh. Đúng lúc tuyệt vọng nhất thì cô nhớ đến nghề nghiệp của mình. Ồ tại sao mình không thiết kế cuộc đời mình thành một trò chơi để biến mỗi ngày của chính mình đỡ tiêu cực hơn.  Cô lao vào tìm kiếm các nghiên cứu và thiết kế ra trò chơi Super Better – Siêu Hồi Phục, dù chiếc tên hơi “tích cực” nhưng là một trò chơi thực sự hữu ích cho những người đang lún sâu vào vũng lầy tuyệt vọng kể trên. Trong Ted talk nổi tiếng của mình, cùng các dẫn chứng quan trọng về tâm lý học lâm sàng, Jane chứng minh rằng bạn chỉ cần bỏ 7 phút rưỡi 1 ngày, bạn sẽ đảo ngược được vòng xoáy đi xuống và thậm chí tiết kiệm được 1 tiếng cuộc đời. Và do đó sẽ kéo dài cuộc đời của bạn thêm 10 năm. 

Trò chơi đó rất đơn giản và thực sự phù hợp ngay cả với những người đang nằm bẹp trên giường và có rất ít năng lượng. Trò chơi cũng hứa hẹn sẽ cứu vớt tâm trạng người ta tốt hơn chỉ sau vài ngày. Và hoàn toàn miễn phí. Bạn có thể làm được ở nhà.

Hãy thử làm 4 hành động sau của trò chơi Super Better ngay khi bạn nhận thấy mình bắt đầu rơi vào cơn trầm uất và thực sự muốn bước ra mà không biết bấu víu vào đâu.

Nhiệm vụ 1: Giơ thật cao tay lên đầu bạn và giữ nó trong đúng 5 giây.

Nhiệm vụ 2: Hãy búng ngón tay thành tiếng 50 lần, và không được bỏ cuộc.

Nhiệm vụ 3: Hãy tìm kiếm và nhìn vào hình ảnh một con thú cưng, mèo con, chó con hoặc một em bé đáng yêu buồn cười, và tất nhiên, bật cười một cái.

Nhiệm vụ 4: Ôm ai đó trong vòng 6 giây, hoặc nếu không thể thì nhắn tin cho một người thân.

Nhiệm vụ giơ tay lên đầu, chỉ đơn thuần sẽ phát tín hiệu kích thích cơ bắp và cải thiện năng lực vật lý vốn đang uể oải của bạn. Trạng thái vật lý kích hoạt khiến máu bơm nhanh hơn, cả cỗ máy rệu rã của chúng ta bắt đầu khởi động.

Nhiệm vụ số 2, dù khi bạn làm một điều gì đó ngớ ngẩn như búng ngón tay, hay đánh răng hay gập chân với một mục tiêu cụ thể, thì cũng cải thiện sức mạnh tinh thần của bạn, phát ra tín hiệu giúp bạn mài giũa độ tập trung, xua tan đám mây trong đầu vì bị cơn u uất che phủ.

Nhiệm vụ số 3 đặt lên môi bạn một nụ cười, không phải tự nhiên mà ảnh mèo con lại thống trị internet. Cảm xúc của chúng ta được cải thiện vì những điều đáng yêu, không phải vì áp lực từ những lời khuyên chính nghĩa.

Và nhiệm vụ cuối cùng, hoàn tất việc thúc đẩy chúng ta tham gia lại các kết nối xã hội, việc ôm, hoặc chạm da một ai đó chỉ trong 6 giây đủ góp phần giúp cơ thể sinh oxytocin,  giảm các suy nghĩ tiêu cực.

Và khi các suy nghĩ tiêu cực rút lui, cơn tuyệt vọng cũng sẽ mau chóng rút lui theo.

Bạn có thể xem Ted talk nổi tiếng của của Jane McGonigal ở đây với phụ đề Việt ngữ.

Giành lại mỗi ngày của bạn, và có thêm 10 năm cuộc đời.

Người khác không phải là bạn.

Người khác không biết rằng bạn mong muốn thoát khỏi trạng thái rồi tệ hơn bất cứ ai khác.

Người khác không biết thực ra tôi mỗi ngày đều vác những cơn tiêu cực ập đến thường xuyên này để bước tiếp. Người khác không biết ngày nào bạn cũng phải đấu tranh với chúng, chúng bỏ đi thì bạn mới được sống một ngày đáng sống. 

Dù bạn đã bị chúng đánh bại nhiều lần. Bạn vẫn cần một lần nữa đứng dậy.

Hãy tìm sức mạnh ấy từ ngay trong bản thân mình, với những cách thức phù hợp, như cách của Super better hay bất kỳ cách nào phù hợp nhất với bạn. 

Vì bạn cần giành lấy mỗi ngày cho riêng mình.

Và Jane Mcgonigal đùa rằng, vì trò chơi này giúp cô ấy có thêm 10 năm cuộc đời, cô ấy sẽ giành luôn 10 năm đó để chơi trò này, do đó có thể sống bất tử. 

Tri Hương